نقش ورزش در سلامت تنفس و ریه‌ها
ریه یکی از حیاتی‌ترین عضو بدن برای تنفس است که با یک دم کوتاه یا عمیق اکسیژن را وارد بدن می‌کند و با بازدم دی‌اکسید کربن به بیرون منتقل می‌کند. این کار یک عمل ساده تنفسی است که سبب می‌شود انرژی لازم برای انجام کارهای روزمره و به طور کلی زمینه سازی برای انجام وظایف قلب و مغز فراهم شود. هر عضوی از بدن برای تقویت و حفظ سلامت آن نیازمند انجام یک سری ورزشهای مهم است که کمک می‌کند تا عارضه‌هایی مانند تنگی نفس، بیماری آسم و... که با بالا رفتن سن در میان افراد زیادی شایع است به حداقل برسد. در این مقاله سعی داریم فواید و تاثیراتی که ورزش بر سلامت ریه‌ها و تنفس افراد دارد نگاهی بیاندازیم و مجموعه ورزشهای مفیدی را که برای نیل به این هدف مفید هستند خدمت علاقمندان معرفی کنیم پس با اسپورت لند همراه باشید.
ارگان ریه و دستگاه تنفسی
شُش‌ها، جگر سفید یا همان ریه قسمت اصلی دستگاه تنفسی انسان است، این ارگان حیاتی، به شکل نیمه مخروطی هستند و با حالتی اسفنج گونه اطراف حفره سینه را می‌پوشانند. در شش‌ها گلبول قرمز خون اکسیژن را به دیگر سلول‌های بدن می‌رسانند. همچنین دی اکسید کربن را از جریان خون جدا می‌کند و در یک تبادل گازی دم و بازدم اکسیژن را از هوا گرفته و دی اکسید کربن را طی بازدم به هوا منتقل می‌کند.
ما انسان‌ها دو عدد شُش در قفسه سینه‌مان داریم که یکی کوچک و دیگری کمی بزرگ‌تر است. در یک مسیر هوایی در داخل بدن که از قسمت نای آغاز می‌شود و به شاخه‌های نایژه و نایژک می‌رسد هوا و اکسیژن موجود در آن از طریق همین مسیر هوایی وارد ریه‌ها شده و عمل تنفس انجام می‌گیرد. بافت ریه‌ها به گونه‌ای است که میتواند در اثر بیماری‌های مختلف تنفسی دچار آسیب‌دیدگی گردد.
بیماری‌های مرتبط با ریه‌ها و دستگاه تنفسی
از جمله بیماری‌های ریوی و تنفسی رایج بین افراد می‌توان به سینه‌پهلو، آسم و سرطان ریه اشاره کرد، همچنین بیماری‌های مزمن انسدادی ریه مثل برونشیت نیز شایع است که تحت تاثیر عواملی مانند مصرف سیگار یا استشمام مواد سمی، گرد و غبار و دود انواع سوخت‌های زغالی و... ایجاد یا تشدید می‌شوند.
سلامت ریه‌ها و دستگاه تنفسی
با توجه به گفته‌های فوق باید اذعان داشت که هر فرد در طول زندگی ملزم به رعایت اصولی است که موجب حفظ سلامت ریه‌ها و تقویت سیستم عملکرد آنها را به دنبال دارد. آخرین یافته‌های کارشناسان و دانشمندان حوزه ورزش و سلامت نشان می‌دهد که هر گونه تحرک و فعالیت در زندگی روزمره سبب به کار افتادن ضرباهنگ بدن برای سوخت و ساز می‌شود که انرژی لازم برای انجام کارهای روزانه را تامین می‌کند.
ساده‌ترین تاثیر فعالیت‌های ورزشی به خصوص هوازی، تضمین کننده سلامت ریه‌ها و دستگاه تنفسی است. افرادی که تحرک کمتری در زندگی دارند رفته رفته دچار مشکلات مختلف ناشی از آسیب‌های ریوی و تنفسی می‌شوند. این افراد به میزان نیاز از پتانسیل ریه استفاده نمی‌کنند و موجب ضعف تدریجی ریه‌ها و دستگاه تنفسی می‌شوند. چراکه تنفس‌های نرمال روزانه که عمل ضروری برای زنده ماندن است فقط بخش کوچکی از ریه‌ها به کار می‌اندازد و بخش عمده آنها تنبل و منفعل باقی می‌مانند. در زیر به مهمترین ورزش‌ها برای حفظ سلامت ریه‌ها و نیز چگونگی تاثیر هرکدام از آنها در تقویت سیستم عملکرد ریه‌ها و دستگاه تنفسی پرداخته‌ایم. با اسپورت لند همراه باشید.
ورزش چه کمکی به بهبود وضعیت بیماران ریوی می‌کند؟
- میزان گردش خون را بهبود می‌بخشد و با افزایش میزان اکسیژن دریافتی دی اکسید کربن بیشتری هم به هوا انتقال می‌دهد.
- بهبود وضعیت روحی و روانی بیماران و کاهش استرس
- افزایش انرژی مورد نیاز برای انجام کارهای روزمره
- تقویت عملکرد ریه و افزایش کارکرد استقامت سیستم دستگاه تنفسی
- کاهش فشارخون
- تقویت سیستم ایمنی بدن که منجر به کاهش علائم عفونت تنفسی نیز می‌شود.
پیاده‌روی
پیاده‌روی از جمله بهترین و ساده‌ترین نوع ورزش است که هرکسی میتواند آن را در طول روز و یا چندین بار در طول هفته انجام دهد. این ورزش که نوعی ورزش هوازی هم محسوب می‌شود باعث بهبود عملکرد قلب و عضله سازی بدن می شود. در نتیجه ورزش مناسب برای تقویت ریه است. به همین دلیل به بیماران ریوی توصیه می‌شود تا ورزش پیاده روی را در برنامه روزانه خود جای دهند. پیاده‌روی بافت ریه‌ها یا شُش‌ها را تقویت می‌کند و در حفظ سلامت این اُرگان حیاتی نقش مهمی را ایفا می‌کند.
نکاتی که هنگام پیاده‌روی باید رعایت کنید:
-صاف بایستید و با سر به طرف رو برو حرکت کنید.
- سعی کنید هنگام راه رفتن خم نشوید و تمرکز کافی را در قسمت پاها داشته باشید و عضلات درگیر در پیاده‌روی را حس کنید.
- به آرامی نفس‌های عمیق بکشید این کار باعث بالا رفتن گردش خون شده و افزایش ضربان قلب را به دنبال دارد.
- روند پیاده‌روی را از حالت آرام به تند تغییر دهید و اگر نیازمند استراحت شدید دور تند را به آرام برگردانید و به تدریج راه رفتن را متوقف کنید.
- آب را در هر توقف و استراحت جرعه جرعه بنوشید.
حتما بخوانید: بررسی مهمترین مزایای کفش پیاده روی و انتخاب مناسب، رایج ترین اشتباهات هنگام پیاده روی
دویدن
دویدن یک نوع ورزش هوازی است که برای بهبود عملکرد ریه‌ها به شدت توصیه می‌شود ولی برای کسب نتیجه مطلوب باید اصولی انجام گیرد تا منجر بروز عوارض جسمانی نگردد. ورزش دویدن میتواند مرحله دور تند پیاده‌روی باشد که از دویدن آهسته و درجا زدن پاها شروع می‌شود و به دویدن به شکل دو استقامت تبدیل می‌شود که مدت زمان دویدن نسبت به توان بدنی هرکس بازه زمانی مختص به خود را می‌طلبد. خاطرتان باشد که تنفس عمیق از راه بینی و بازدم از دهان در حین دویدن کمک شایانی به کارکرد سیستم دستگاه تنفس می‌کند به طوری که همزمان با درگیری عضلات پاها، دست‌ها و افزایش ضربان قلب، ریه‌ها نیز با دریافت حجم اکسیژن بیشتر، کارکرد بهتری از خود نشان می‌دهند.
حتما بخوانید: آموزش بهترین برنامه برای ورزش دویدن
تنفس دیافراگمی یا شکمی
دیافراگم در قسمت بالای شکم قرار گرفته است. این نوع از تنفس در میان کسانی که ورزش یوگا انجام می‌دهند بسیار رایج است و بهترین نوع تنفس در این ورزش محسوب می‌شود. این نوع از تنفس کمک زیادی به بهبود عملکرد ریه‌ها و سیستم دستگاه تنفسی می‌کند. برای انجام این حرکت کافی‌ست به پشت بخوابید و پاها را دراز کنید. سپس یک دست خود را روی شکم و دست دیگر را روی سینه قرار دهید. با باد کردن شکم عمل دم را انجام دهید و از راه دهان، بازدم بکنید. سعی کنید برای چند ثانیه نفس خود را حبس کنید.
شنای سوئدی
شنای سوئدی از جمله ورزشهای محبوبی است که با داشتن حالات حرکتی مختص به خود در بهبود عملکرد سیستم تنفسی و کارکرد ریه‌ها بسیار مفید عمل می‌کند. این ورزش به خودی خود از چالش‌های مرسوم در بین ورزشکاران تازه کار به شمار می‌رود. چراکه برای انجام بهتر و اصولی این ورزش نیازمند آمادگی جسمانی و عضلانی قوی هستند. برای انجام این ورزش ابتدا روی شکم بخوابید دست ها را در کنار بدن روی زمین قرار دهید. آرنج ها را تا زاویه 90 درجه خم کنید گردن خود را صاف نگه دارید سپس با یک نفس عمیق و به کمک دست ها سر و گردن و شانه های خود را بلند کنید. برای تمرین‌های اولیه از مدت زمان کوتاه و تعداد اندک شروع کنید و به تدریج با تمرینات زیاد می‌توانید دقایق بیشتری را در حالت شنای سوئدی باقی بمانید. وقتی کمی بدن خود را از روی زمین جدا کردید با انجام بازدم دوباره پایین بیایید. این مرحله از شناس سوئدی چالش برانگیز است پس بدون عجله و با صبر و تمرکز روی تنفس و عصلات دست‌ها خود را از کف زمین به میزان باز شدن دست‌ها بلند کنید.
